Μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον ɕ τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν ʂ παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταμένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρ᾽ ἅπαν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὺχένας, ὥστε μένειν τε ʐə αὐτοῦ εἴς τε τὸ πρόσθεν ɛ μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς ɤ κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ɛ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξῦ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν. Ὁρῶ, ἔφη. ῞Ορα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ’ ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδπιάντας καὶ ἄλλα ζῶα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα ɤ εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων. Ἅτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους. Ὁμοίους ɤ ἡμῖν, ἦν δ᾽ ἐγώ` τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον μὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπο τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας ə; Πῶς γάρ, ἔφη, εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν ἠναγκασμένοι εἶεν διὰ βίου; Τί μήν; Εἰ οὗν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους, οὐ ταῦτα ἡγεῖ ἂν τὰ παριόντα αὐτοὺς νομίζειν ὀνομά ζειν ἅπερ ὁρῷεν; Ἀνάγκη. Τί δ᾽ ; εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσμωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ ἔχοι, ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγγόμενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν; Μὰ Δί᾽ ούκ ἔγωγ᾽ , ἔφη.
• Πολιτεία , Πράτων. 514-515